Podatek dochodowy w Wielkiej Brytanii jest jednym z podstawowych zobowiązań każdego pracownika. System PAYE (Pay As You Earn) zapewnia, że pracodawca odprowadza podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie społeczne bezpośrednio z pensji pracownika, zanim trafi ona na jego konto. Jednak jak upewnić się, że pracodawca odprowadza odpowiednią kwotę podatku? W tym artykule przedstawimy, jak to sprawdzić krok po kroku.

Co to jest podatek dochodowy w UK?

Podatek dochodowy w Wielkiej Brytanii jest naliczany na podstawie zarobków i innych dochodów, takich jak emerytura czy zyski z inwestycji. Każda osoba pracująca na terenie Wielkiej Brytanii podlega opodatkowaniu, ale istnieje tzw. kwota wolna od podatku (personal allowance), która w roku podatkowym 2024/2025 wynosi £12,570. Oznacza to, że dochody poniżej tej kwoty nie są opodatkowane. Dopiero dochód przekraczający ten próg podlega stawkom podatkowym, które wynoszą od 20% do 45%, w zależności od wysokości zarobków.

podatki w Wielkiej Brytanii (UK)

Jak działa PAYE?

System PAYE to mechanizm odprowadzania podatku bezpośrednio z wynagrodzenia przez pracodawcę. Dzięki niemu pracownik nie musi samodzielnie płacić podatku do urzędu skarbowego (HMRC). Pracodawca ma obowiązek odprowadzać:

  • podatek dochodowy,
  • składki na ubezpieczenie społeczne (National Insurance Contributions).

Dzięki temu pracownik otrzymuje na konto wynagrodzenie już po potrąceniu wszystkich wymaganych składek.

Jak sprawdzić, czy pracodawca odprowadza podatek?

Istnieje kilka prostych sposobów, aby upewnić się, że pracodawca prawidłowo odprowadza Twój podatek dochodowy. Poniżej znajdziesz kluczowe kroki, które pozwolą Ci to zweryfikować.

1. Sprawdź swój payslip

Pierwszym miejscem, w którym możesz sprawdzić, czy Twój pracodawca odprowadza podatek, jest payslip – dokument, który otrzymujesz z każdą wypłatą. Payslip zawiera szczegółowe informacje na temat Twojego wynagrodzenia brutto, odliczeń oraz kwoty, jaką otrzymasz na konto.

Co powinno się tam znaleźć?

  • Podatek dochodowy – kwota, którą pracodawca odprowadził na rzecz HMRC.
  • National Insurance Contributions (NIC) – składki na ubezpieczenie społeczne.
  • Kod podatkowy (Tax Code) – oznaczenie, które wskazuje, jaką kwotę podatku należy odprowadzać na podstawie Twoich dochodów.

Upewnij się, że wszystkie te elementy są obecne na Twoim payslipie, a odliczenia są zgodne z Twoimi zarobkami.

2. Zrozumienie kodu podatkowego

Kod podatkowy to jeden z najważniejszych elementów Twojej wypłaty, który wskazuje, jaką kwotę dochodów masz wolną od podatku. Przykładem może być kod 1257L, który oznacza, że masz prawo do pełnej kwoty wolnej od podatku w wysokości £12,570.

Jeśli kod podatkowy jest nieprawidłowy, może to oznaczać, że płacisz za dużo lub za mało podatku. Warto więc upewnić się, że kod jest aktualny i odpowiada Twojej sytuacji. Jeśli masz wątpliwości co do poprawności swojego kodu, warto skontaktować się z HMRC.

3. Formularz P60

Po zakończeniu roku podatkowego (który w Wielkiej Brytanii kończy się 5 kwietnia), pracodawca ma obowiązek dostarczyć Ci formularz P60. To dokument, który zawiera informacje o całkowitych zarobkach oraz podatkach, które zostały odprowadzone w danym roku. Sprawdzenie P60 pozwoli Ci zweryfikować, czy wszystkie składki zostały odprowadzone poprawnie.

4. Formularz P45

Jeśli zmieniasz pracodawcę, Twój poprzedni pracodawca musi wystawić formularz P45, który zawiera szczegóły dotyczące zarobków i odprowadzonych podatków do momentu zakończenia zatrudnienia. Nowy pracodawca na podstawie tego dokumentu będzie wiedział, jakie kwoty podatku dochodowego mają być odprowadzone w dalszej części roku podatkowego.

5. Konto online w HMRC

Kolejnym krokiem, który warto podjąć, jest założenie konta w serwisie Government Gateway. Dzięki temu uzyskasz dostęp do swojego online account w HMRC, gdzie możesz:

  • sprawdzić historię odprowadzonych podatków,
  • zobaczyć swoje kody podatkowe,
  • monitorować swoje składki na ubezpieczenie społeczne.

To narzędzie daje pełną kontrolę nad Twoimi zobowiązaniami podatkowymi i pozwala na bieżąco weryfikować, czy wszystko jest odprowadzane zgodnie z prawem.

6. Skontaktuj się z HMRC

Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do tego, czy pracodawca prawidłowo odprowadza podatek, zawsze możesz bezpośrednio skontaktować się z HMRC. Możesz to zrobić online, telefonicznie lub listownie. HMRC ma dostęp do wszystkich informacji na temat Twoich dochodów i może zweryfikować, czy Twój pracodawca spełnia swoje obowiązki.

Warto pamiętać, że to pracodawca ma obowiązek odprowadzać podatek i składki, ale w przypadku jakichkolwiek nieprawidłowości odpowiedzialność za ich uregulowanie spoczywa również na pracowniku.

7. Otrzymanie zwrotu podatku

Czasami zdarza się, że pracownik zapłaci zbyt wysoki podatek, na przykład w wyniku błędnego kodu podatkowego. Jeśli tak się stanie, możesz ubiegać się o zwrot nadpłaconego podatku. HMRC automatycznie przelicza należności po zakończeniu roku podatkowego, jednak jeśli zauważysz błąd wcześniej, możesz zgłosić go bezpośrednio do urzędu skarbowego.

Co zrobić, jeśli pracodawca nie odprowadza podatku?

Jeśli okaże się, że pracodawca nie odprowadzał podatku dochodowego, należy jak najszybciej podjąć odpowiednie kroki:

  • Skontaktuj się z pracodawcą – zapytaj, dlaczego nie odprowadził podatków i wyjaśnij sytuację.
  • Zgłoś sprawę do HMRC – jeśli pracodawca nie odprowadzał podatków, możesz zgłosić tę sytuację do urzędu skarbowego. HMRC przeprowadzi dochodzenie i nałoży sankcje na pracodawcę, jeśli zostanie stwierdzona nieprawidłowość.

pracodawca odprowadzający podatki w UK

Podsumowanie

Sprawdzanie, czy pracodawca odprowadza podatek dochodowy w UK, to ważny krok w zapewnieniu, że wszystkie zobowiązania są spełnione zgodnie z przepisami. Regularne monitorowanie payslipów, formularzy P60 oraz korzystanie z konta HMRC online pozwoli uniknąć problemów związanych z błędnym odprowadzaniem podatku. Pamiętaj, że zarówno pracodawca, jak i pracownik mają obowiązek dopilnowania, aby wszystkie składki były odprowadzane prawidłowo.